Pala, mevsimlik işçilerin sorunlarını gündeme taşıdı

Türkiye’nin en büyük dördüncü kenti olan Bursa, hem sanayisi hem de tarımsal faaliyetleri ile ülkemizde ekonomik çıktı anlamında dikkat çeken illerden biri. Her yıl birçok farklı şehirden insanlar Bursa’nın Karacabey, Mustafakemalpaşa, İnegöl ve Yenişehir ilçelerine mevsimlik tarım işi yapmak için geliyor ve mevsimlik tarım işçileri sebze ve meyve tarımında çalışıyor. Tarımsal üretime emeği ile girdi sağlayan mevsimlik işçiler ise yaşamlarını yıllardır temel ihtiyaçlardan yoksun koşullarda (su, gıda, tuvalet vb.) çadır kamplarda idame ettiriyorlar.

Cumhuriyet Halk Partisi Bursa Milletvekili Prof.Dr. Kayıhan Pala; İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya, 27 Nisan 2024 tarihinde Resmî Gazete’de, mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmak amacıyla bulundukları illerden başka illere gidenlerin ve ailelerinin bu süreçte yaşadıkları sorunların giderilmesine yönelik olarak yayımlanan 2024/5 sayılı Genelge hakkında sorular sordu. Bakan Yerlikaya’ya yöneltilen 12 soru, genelgenin yürütmesinin Bursa’daki mevsimlik tarım işçilerine etkisinin ölçülmesi açısından büyük önem taşıyor.

Palyatif süreçler sürdürülebilir bir çözüm sunmaktan uzak!

Mevsimlik Tarım İşçilerinin sorunlarının giderilmesi için yapılan projeler ve yayımlanan genelgeler hakkında açıklama yapan CHP’li Pala; “Yürütme erkinin yaptığı projeler ve yayımladığı genelgeler, mevsimlik tarım işçilerinin hayatına dokunmuyor; çok üzücü ki tespit yapmaktan öteye geçmeyen ve belirli bir gruba belirli bir süre için destek sunan bu palyatif süreçler sürdürülebilir bir çözüm sunmaktan uzak.” dedi. Mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının sosyal ve ekonomik haklar çerçevesinde bütüncül değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan CHP’li Pala; “Bu iş kolunun kayıt dışı olmaktan çıkarılması ve sosyal güvenlik sistemi kapsamına alınması gerekiyor. Güvencesiz çalışan mevsimlik tarım işçilerini en fazla tarım işi için yola çıktıkları trafik kazalarında kaybediyoruz. Ancak kayıt dışılık ve güvencesiz çalışma sebebiyle iş kazası istatistiklerinde dahi yer almıyorlar. Hükümetin yaklaşımı ise maalesef hak temelli değil” dedi.

2010 yılında mevsimlik tarım işçilerinin; ulaşım, barınma, eğitim, sağlık, güvenlik, sosyal çevreyle ilişkiler, çalışma ve sosyal güvenlik bakımından mevcut sorunların giderilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ‘Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşullarının İyileştirilmesi Projesi 1 (METİP 1) uygulanmış, 65 proje için 96 milyon TL ödenek aktarılmıştı. Ayrıca, 2017 yılında ve son olarak 27 Nisan 2024’te mevsimlik tarım işçilerinin ve ailelerinin çalışma ve yaşam koşullarının iyileştirilmesine yönelik genelge yayımlanmıştı. Kayıhan Pala, en son yayımlanan 2024/5 sayılı Genelge hakkında Ali Yerlikaya’ya 12 soru yöneltti. Pala’nın soruları ise şöyle;

1. Bursa’da Valilik tarafından Genelge’de 1-a)’da tanımlandığı biçimiyle ‘Geçici yerleşim alanları’ hangi ilçelerde ve nerelerde oluşturulmuştur? Söz konusu bu alanlara ilişkin tahsis ve protokol belgeleri e-METİP’e aktarılmış mıdır?
2. Bursa’ya 2024 yılı için METİP kapsamında gönderilen ödeneğin tutarı nedir?
3. Geçici yerleşim alanları için altyapı oluşturulması amacıyla 2024 yılında Bursa Valiliği tarafından hizmet alımı yapılmış mıdır?
4. Geçici yerleşim alanlarının su ve elektrik giderleri hangi kaynaktan sağlanmaktadır?
5. Genelgenin 1-h) maddesi ve 12-a) maddesi uyarınca bir izleme ekibi ve İl/İlçe Mevsimlik Tarım İşçileri İzlem Kurulu oluşturulmuş mudur? Oluşturulmuşsa, bu kurullarda kimler görevlendirilmiştir?
6. Genelgenin 2-a) maddesi uyarınca, 2024 yılında mevsimlik tarım işçileri ve ailelerine sağlık hizmetleri hangi periyotlarda sunulmuştur? Bu amaçla kaç mobil sağlık ekibi oluşturulmuştur? Bu ekiplerde kaç sağlık çalışanı bulunmaktadır? 2024 yılında çocuk ve erişkinlere yapılan aşı sayısı nedir? Hangi aşılar yapılmıştır?
7. Genelgenin 3-a) uyarınca çocuklar için kaç eğitim merkezi oluşturulmuştur? Bu merkezlerde kaç kişi çalışmaktadır? Eğitim çalışmaları nasıl yürütülmektedir?
8. 2024 yılında Bursa’da mevsimlik tarım işçisi ve/veya aile üyelerinden kaçı çalışma koşulları ve/veya ulaşım sırasında yaralanmış ve hayatını kaybetmiştir?
9. Bursa’da 2024 yılında, Genelgenin 5-a) ve 5-b) maddeleri uyarınca kayıt altına alınan mevsimlik tarım işçisi sayısı nedir? Bu işçilerin yaş ve cinsiyete göre dağılımı nedir?
10. Genelgenin 6-c) maddesi uyarınca, Bursa’da 2024 yılında çocuk işçiliğini ortadan kaldırmak için yürütülen çalışmalar nelerdir?
11. Genelgenin 8-c) maddesi uyarınca, Valilik tarafından il koordinatörü olarak kim görevlendirilmiştir? İlçe koordinatörleri kimlerdir?
12. Valilikçe, Genelgenin 9-a) maddesi uyarınca 2024 yılı için Bursa’da mevsimlik tarım işçileri eylem planı hazırlanmış mıdır? Hazırlanmışsa, bu raporun kapsam ve içeriğinde neler yer almaktadır?