“Tarih kadar eskidir, bizde hürriyetin savaşı…”

Bir gerçek Sultan II. Abdülhamit var bu toprakların geçmişinde, bir de algı motifi olarak oluşturulmuş bir masal kahramanı yapay Sultan II. Abdülhamit…

Hangisini daha çok seveceğiniz size kalmış…

Sultan II. Abdülhamit’in tahtta oturduğu 1876-1909 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu tam 1,5 milyon kilometre kare alan kaybetti. Osmanlı’dan özerklik alan ya da bağımsızlık kazanan ülkeler arasında kimler yoktu ki?  Mısır, Sudan, Habeş vilayetleri (Eritre, Cibuti, Kuzey Somali toprakları), Tunus, Sırbistan, Karadağ, Dobruca ile birlikte Romanya, Bulgaristan, Girit, Kars, Batum, Ardahan, Artvin, Bosna-Hersek ve Kotur onun döneminde kaybedildi. Yemen’de, Lübnan’da ayaklanmalar baş gösterdi, Kuveyt özerklik kazanıp İngiliz kontrolüne girdi. Kıbrıs’ı İngilizlere kim kiraladı diye hiç sormayın bile!

II.Abdülhamit döneminin gerçekleri böyle…

Bir de o dönem için sonradan uydurulmuş masallar var, Sultan II. Abdülhamit’ten “Hayatında tek karış bile toprak kaybetmemiş Sultan” diye söz ediliyor meselâ, aklımızla dalga geçer gibi…

Oysa II. Abdülhamit dönemini tek kelimeyle anlatmak gerekseydi, birçoğumuzun aklına ilk gelecek kelime “istibdat” olmaz mıydı?

İstibdat! Bir tiyatro oyunu için ne etkileyici bir isim, ki hakkını -övgüyle- teslim edelim, Aspera Sahne hem sahnede hem de tanıtım metninde o kelimenin hakkını güzelce vermiş:

“…Sene 1876. Sultan 2. Abdülhamit Han’ın tahta geçmesinden kısa süre sonra başlayan ve otuz sene sürecek baskının, sansürün her alanda hissedildiği İstibdat dönemi…

İstibdat Kumpanyası, Osmanlı’nın İstibdat yıllarında bir kumpanyanın hem güldüren hem de derin düşüncelere sürükleyen hikayesini anlatıyor.  İstibdat Kumpanyası oyuncuları, izleyenlere görünenden çok daha fazlasını sunarken, perde arkasında başka bir oyun oynuyor: hayatta kalma ve özgürlük mücadelesi. Bu hikâye, şarkılar ve kahkahalar arasında bir dönemin izlerini taşırken, sanatın baskıya karşı nasıl bir direniş sembolü olduğunu gösteriyor. Cesaret ve mizahla örülü bu unutulmaz oyunu kaçırmayın!

İstibdat Kumpanyası sahnede, gerçeklerin tam ortasında!”

Öyle yüksek tempolu bir oyun izledik ki pazar gecesi, bir yandan güldük-alkışladık, bir yandan acı acı düşündük…

Neredeyse 150 yıl geçmiş o dönemin üzerinden… Hiç mi değişmez bir memlekette “bağzı şeyler”, aynı mı kalır hep böyle?

Tevafuk mudur yoksa bitmemiş bir şarkı mı?

Yazı başlığı, işte o oyunun tanıtım bülteninden: “Tarih kadar eskidir, bizde hürriyetin savaşı…”

Uğur Saatçi‘nin yazdığı İstibdat Kumpanyası daha önce hem Devlet Tiyatroları bünyesinde hem de özel tiyatrolar tarafından sahnelenmiş bir oyun. Bu oyunu Aspera Sahne‘de Eray Soykan yönetiyor. Oyuncu kadrosunda Bursa Devlet Tiyatrosundan tanıdığımız Cihan Büyükışık ve Ferhun Yılmaz‘ın yanı sıra Alper Boğatemur, Zeki Bıçakçı, Eda Çelik, Elif Soykan, Umut Babacanlı ve Yunus Berker‘i görüyoruz. Yapım koordinatörlüğünü Meliha Var‘ın yürüttüğü oyunun müzikleri için Ali Likoğlu‘na ayrı bir parantez açmak gerek. Likoğlu bazı bölümlere söz de yazmış ki özellikle final şarkısına dikkat! Oyunun ruhu adeta dile gelmiş:

“Onca yol kat ettik
Biz hürriyet savaşında
Döndük döndük dolaştık
Hala aynı yerdeyiz

Herkes ister devrinde
Hakkı hukuku barışı
Tarih kadar eskidir
Bizde hürriyetin savaşı”

***

Oyuna dair şu detayı yazmadan edemeyeceğim…

Yönetmen Eray Soykan, rol dağılımını mükemmel uygulamış. Hani orkestralarda taksim için -bazen keman olur, bazen kanun- bir enstrüman solo olarak öne çıkar, dinleyenleri mest eder ya, İstibdat Kumpanyası’nda da temsilin bir anında bir oyuncu sahnenin yükünü alıyor omuzlarına, tüm enerjisiyle yeteneğini konuşturuyor. Bir ekipte herkes mi yıldız olur? Demek ki oluyor işte… Emeklerine, yüreklerine sağlık…

Oyunu birlikte izlediğimiz dostlarımız Veteriner Hekim Melike Baysal, Gazeteci Yüksel Baysal, eşim Nesrin Çavuşoğlu, ben… Bayıldık… Bursa’da tiyatro için umut vaat eden özel girişim… Kesinlikle desteklenmeli… Ayrıca, oyun sonrasında tiyatronun kafeteryasında yönetmen ve oyuncuların da katılımıyla, tiyatroya ve oyuna dair güzel bir söyleşi de gerçekleşti.

Bu oyun da, Nilüfer Arena AVM’deki Aspera Sahne’nin diğer oyunları da mutlaka izlenmeli…  Bunu lütfen bir kenara not edin!

İnstagram: https://www.instagram.com/asperasahneofficial/

İLGİLİ HABER: “İstibdat Kumpanyası” Aspera Sahne’de seyirciyle buluştu: Tarih ve mizah iç içe